Koń przewalskiego (kertag, takoń) - jest to niewątpliwie jedyny dziki koń, który przetrwał do dziś, który żyje w grupach rodzinnych, czyli haremach, chronionych przez dorosłego ogiera i prowadzonych przez najstarszą klacz, haremy te łączyły się w wielkie stada posiadające własne terytoria, które znaczyły moczem i kałem.
Wygląd
Koń Przewalskiego jestkrępy, w kłębie ma wysokość 125-155 cmi, odpowiada zatem wzrostowi przeciętnego kuca oraz posiada bardzo charakterystyczną, dużą głowę. Jest to dziki w typie, zwarty, masywny koń o dużej głowie zakończonej mysimi uszkami. Stosunkowo krótkie nogi nie pozwalają mu rozwinąć dużej prędkości. Gruba szyja jest porośnięta krótką, szczeciniastą grzywą, bez typowej dla wielu kucy grzywki. Gęsta, długa sierść ma umaszczenie zmienne – najczęściej jasnobułane zimą i bułane latem. Charakterystyczna dla tych koni jest ciemna pręga grzbietowa i ledwo widoczne, nieco tylko ciemniejsze od umaszczenia pręgi na łopatkach, wiele przedstawicieli tej rasy ma również kończyny zabarwione na ciemno. Pęciny natomias i krótka, nastroszona grzywa są ciemne, a nawet czarne. Włos rośnie na bokach ogona, a nie wokół jak u konia domowego. Sierść zimowa jest długa i gęsta, an kończynach tworzy krótkie szczotki i wąsy na ganaszach ogiera. Koń Przewalskiego pustynny jest drobniejszy, zaś konie żyjące w górach, w chłodniejszym klimacie były większe, mocniejsze, a nawet nieco różniły się umaszczeniem.
Udomowienie[]
Jest nie do końca udomowiony – nawet te pozostające w niewoli, pod opieką ludzi, są dość dzikie, trudno się oswajają, bywają agresywne w stosunku do ludzi. Jednak, jak większość kucy i małych koni, bez problemów żyje w stadzie.
Historia
Zasięg jego występowania ograniczony jest obecnie do stepów Mongolii, pustyni Gobi i Ałtaju - pasma górskiego na pograniczu Mongolii i północnych Chin. Przed tysiącami lat występował on jednak w całej strefie stepów Azji Środkowej i Wschodniej. Ten kolosalny spadek ilości koni spowodowało rozprzestrzenianie się koczowniczych ludów pasterskich, które potrzebowały wody i pastwisk dla swych stad. Drugą przyczyną było polowanie. Dziesiątki tysięcy lat temu dla prymitywnych myśliwych dziki koń był zwierzyną łowną. Jego malowidła umieszczali na ścianach swych grot. Malowidła naskalne konia Przewalskiego odnaleziono w stanowiskach w Europie Zachodniej Niektórzy naukowcy uważają je jednak za wizerunki spokrewnionego z nim konia Equus germanicus.
Nazwa rasy[]
Gatunek ten został nazwany na cześć rosyjskiego odkrywcy, podróżnika i geografa Mikołaja Przewalskiego, który w 1879 r. zebrał materiały badawcze, na podstawie których Poliakow opisał to zwierzę w 1881 roku.
Dzikie osobniki[]
Koń Przewalskiego w stanie dzikim praktycznie już wyginął, chociaż nieliczne osobniki być może przeżyły w odizolowanych miejscach. Zoologowie i obrońcy przyrody uratowali ten gatunek przed wyginięciem i czynią starania jego reintrodukcji w Mongolii. W 2005 roku w ogrodach zoologicznych żyło około 1500 przedstawicieli tego gatunku, które wywodzą się od 31 koni sprowadzonych do zoo w 1945 roku i od 250 żyjących na wolności w Mongolii. Wiele koni Przewalskiego zostało schwytanych na początku XX wieku i umieszczonych w ogrodach zoologicznych. Z tych 12–15 rozmnażało się w niewoli i od nich pochodzi obecna populacja tego gatunku.
Najnowsze badania[]
Jesnak według najnowszych badań koń Przewalskiego zamieszkiwał nie tylko większą część Azji, ale również cały kontynent europejski. Dowody na jego obecność w Europie to nie tylko przedcywilizacyjne malowidła naścienne, ale również wzmianki we wczesnych pismach francuskich i bawarskich. Wraz z rozwojem osadnictwa zaczął jednak stopniowo zanikać na ziemiach europejskich. Przyczyną tego mogły być bardzo intensywne zabiegi odstraszające i prześladowanie ze strony człowieka. Nigdy nie udało się go udomowić, bo z natury ciężko się oswaja i jest nieufny w stosunku do ludzi. Dzikie konie, podchodzące do domostw nie były zagrożeniem dla człowieka, jednak wyjadały paszę i pastwiska przeznaczone dla zwierząt domowych, a ich reprodukcja z udomowionymi klaczami psuła rasę. Koń Przewalskiego został wyparty na puste tereny Mongolii, gdzie żył aż do 1970 roku na wolności, będąc ostatnim prymitywnym, dziko żyjącym koniem na świecie. Przez długi czas świat zoologii nie wiedział o jego istnieniu, odkryty został dopiero pod koniec XIX wieku przez pułkownika Nikołaja Przewalskiego, któremu zawdzięcza nazwę.
Hodowla[]
Konie przewalskiego
Obecnie żyje jedynie około 1000 przedstawicieli tej rasy. Prawie wszystkie są w niewoli, zamieszkują ogrody zoologiczne i specjalnie utworzone rezerwaty, gdzie pełnią funkcję wyłącznie pokazową i edukacyjną. Trwają intensywne działania odbudowy populacji konia Przewalskiego, ale jest to bardzo trudne, ze względu na to, że w wiele młodych nie przeżywa pierwszego roku, a w nienaturalnych warunkach niewiele zwierząt jest zdolnych do rozpłodu. Z tego powodu utworzono kilka rezerwatów na Ukrainie, w Kanadzie, Chinach, Francji i Niemczech, w których mogą żyć w warunkach zbliżonych jak najbardziej do naturalnych, pod nadzorem człowieka. Projekt zachowania konia Przewalskiego zakłada też ich całkowite oswobodzenie i wypuszczenie ich w Mongolii. Działanie to sprawia trudności, ale International Takhi Group, która temu przewodniczy, może pochwalić się pierwszymi sukcesami. Jeśli projekt się powiedzie, już niedługo na stepach pojawią się dzikie konie, takie same, jak te, które biegały tam kilka tysięcy lat temu.